In samenwerking met de DSK (Diergeneeskundige Studenten Kring) organiseerde het NKFD op 9 november een oncologiesymposium op de Faculteit Diergeneeskunde in Utrecht. Dit is mede mogelijk gemaakt door een donatie eerder dit jaar die het NKFD ontving van Circet Benelux. In een drietal boeiende lezingen werden de aanwezige studenten en dierenartsen bijgepraat over recente ontwikkelingen in de veterinaire – en humane – oncologie.
Drs. Lotte Beirens-van Kuijk, dierenarts oncologie en chirurgie
in IJzendijke en docent klinische en communicatieve vaardigheden aan de studenten diergeneeskunde in Merelbeke
Palliatieve zorg, stervensbegeleiding en euthanasie van gezelschapsdieren zijn vaak nog onderbelicht in de praktijk. Wat houdt dit precies in en hoever staan we hiermee?
Ook wanneer er sprake is van een ongeneeslijke vorm van kanker kan de dierenarts waardevolle hulp bieden door de kwaliteit van leven voor het getroffen huisdier te optimaliseren en de eigenaren zo goed mogelijk voor te bereiden op en te begeleiden in het moeten laten gaan van hun maatje.
Onderdelen van die hulp zijn o.a. adequate pijnbestrijding, het monitoren van de kwaliteit van leven d.m.v. beschikbare score systemen en het uiteindelijk op een zo rimpelloos mogelijke manier uitvoeren van de euthanasie. Dit traject kost uiteraard tijd, een kort consult is daarvoor niet genoeg. Maar het is van groot belang voor het welzijn van het dier – en voor de verwerking van het hele proces door de eigenaar – dat die tijd wordt ingeruimd.
dr. Kees Tensen, hoofd onderzoekslaboratorium afdeling Huidziekten, LUMC en opleidingsdirecteur bachelor Biomedische wetenschappen, Universiteit Leiden.
Kees Tensen spreekt over de rol van genomics in de oncologische research. Genomics, de studie naar erfelijkheid en genen in een cel of organisme, speelt een steeds belangrijker wordende rol bij kankeronderzoek. De verkregen genetische informatie van zowel patiënt als tumor helpt bij het accurater maken van de diagnose en het vinden van behandelingen die zo specifiek mogelijk passen bij patiënt en type tumor. Wat is op dit gebied al bereikt en wat kunnen we nog verwachten?
Het ontrafelen van het genoom (het genetisch profiel) gaat dankzij nieuwe technieken steeds sneller, efficiënter en goedkoper. Dat leidt tot een stortvloed aan nieuwe kennis over waarom bepaalde vormen van kanker zich ontwikkelen, welke risicofactoren daarbij een rol spelen en wat er precies gebeurt in een ontregelde cel. Het leidt momenteel in de humane oncologie tot de introductie van tientallen nieuwe, doelgerichte medicijnen die kankerbehandeling op maat mogelijk maken. In theorie kan dit in de diergeneeskunde net zo goed, maar de hoge kosten van dergelijke medicijnen vormen daarbij wel een ernstige, zo niet onoverkomelijke, hindernis.
Dr. Maurice Zandvliet, Hoofd sectie Medische Oncologie en Radiotherapie – UU Kankercentrum voor dieren
Maligne lymfoom, ook wel bekend als de ziekte van non Hodgkin, is een veelvoorkomende kwaadaardige vorm van bloedcelkanker bij hond, kat en mens. De ziekte wordt veterinair al lang goed onderkend en sinds de jaren ‘70 van de vorige eeuw ook behandeld. Maar waar staan we nu? Wat heeft 50 jaar onderzoek en behandeling ons opgeleverd? En wat staat er te in de toekomst te wachten op het gebied van diagnostiek en therapie?
Nieuwe onderzoekstechnieken, o.a. met de inzet van genomics, hebben waardevolle informatie opgeleverd over de types lymfoom die kunnen worden onderscheiden, de processen die zich in de tumorcellen afspelen, de risicofactoren en de gevoeligheid van bepaalde rassen voor deze vorm van kanker.
Voor wat betreft de behandelingsmogelijkheden zijn de ontwikkelingen wat minder spectaculair. In wezen worden al decennia dezelfde medicijnen ingezet (met name prednison en chemotherapie), al zijn de protocollen op basis van studies wel regelmatig aangepast en verbeterd. Innovatieve doelgerichte medicijnen zijn de laatste jaren wel beschikbaar gekomen maar bieden – nog afgezien van de kosten – op de langere termijn vooralsnog weinig voordelen.
Immunotherapie is mogelijk wel een veelbelovende optie voor de nabije toekomst, en daarnaast lijkt op basis van recente ervaringen ook bestraling het succes van lymfoombehandeling te kunnen vergroten.